ITR FILING FY 2024-25: ITR भरणं झालं सोपं! तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे एकाच लेखात.
आर्थिक वर्ष 2024-25 (आकलन वर्ष 2025-26) साठी आयकर रिटर्न (ITR) भरण्याची लगबग सुरू झाली आहे! इन्कम टॅक्स रिटर्न भरणे हे अनेकांना गुंतागुंतीचे वाटू शकते, परंतु आता आयकर विभागाने आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) आधारित यूजर-फ्रेंडली पोर्टल आणि सोप्या मार्गदर्शनामुळे ही प्रक्रिया खूपच सुलभ केली आहे. त्यामुळे, चार्टर्ड अकाउंटंट (CA) शिवायही तुम्ही स्वतःच तुमचा इन्कम टॅक्स रिटर्न सहजपणे भरू शकता. या सविस्तर लेखात आपण ITR फाइलिंगच्या प्रत्येक महत्त्वाच्या पैलूवर प्रकाश टाकणार आहोत, ज्यामुळे तुम्हाला कोणतीही शंका राहणार नाही आणि तुम्ही तुमचा कर कर्तव्य वेळेवर पूर्ण करू शकाल.

१. ITR म्हणजे काय?
ITR म्हणजेच इन्कम टॅक्स रिटर्न (Income Tax Return) हे एक असे अधिकृत विवरणपत्र आहे जे प्रत्येक करदात्याने (taxpayer) आपल्या एका आर्थिक वर्षातील (Financial Year – FY) उत्पन्नाची, खर्चाची, गुंतवणुकीची आणि देय असलेल्या कराची माहिती आयकर विभागाला सादर करण्यासाठी भरायचे असते. या विवरणपत्राद्वारे सरकारला तुमच्या उत्पन्नाची आणि कर भरण्याची माहिती मिळते. जर तुमचे उत्पन्न करपात्र असेल किंवा तुम्ही काही विशिष्ट आर्थिक व्यवहार केले असतील तर ITR भरणे बंधनकारक आहे. ITR भरल्याने तुम्हाला कर्ज, व्हिसा आणि क्रेडिट कार्डसाठी अर्ज करताना मदत होते, तसेच भविष्यात येणाऱ्या आयकर विभागाच्या नोटिसा टाळता येतात.
महत्त्वाची अंतिम मुदत: आर्थिक वर्ष 2024-25 (1 एप्रिल 2024 ते 31 मार्च 2025) साठी ITR भरण्याची अंतिम मुदत सामान्य व्यक्तींसाठी ३१ जुलै २०२५ आहे (जर तुम्ही ऑडिटच्या श्रेणीत येत नसाल तर). ऑडिट आवश्यक असलेल्या व्यवसायांसाठी ३१ ऑक्टोबर २०२५ पर्यंत मुदत आहे.
२. तुमचा योग्य ITR फॉर्म कसा निवडाल? (ITR – 1 vs ITR – 2)
आयकर विभागाने उत्पन्नाचे स्रोत आणि निवासी स्थितीनुसार करदात्यांसाठी विविध ITR फॉर्म निर्धारित केले आहेत. योग्य फॉर्म निवडणे महत्त्वाचे आहे, अन्यथा तुमचा रिटर्न ‘दोषपूर्ण’ (defective) मानला जाऊ शकतो. आयकर पोर्टलवर ‘Help me decide which ITR Form to file’ हा पर्याय उपलब्ध आहे, जो काही प्रश्नांची उत्तरे देऊन तुम्हाला योग्य फॉर्म निवडण्यास मदत करतो.
ITR – 1 (सहज) कोणी भरावा?
ITR-1, ज्याला ‘सहज’ फॉर्म असेही म्हणतात, हा सर्वात सामान्य आणि सोपा फॉर्म आहे. तो खालील व्यक्तींसाठी लागू आहे:
- निवासी व्यक्ती (Resident Individual): अनिवासी भारतीय (NRI) किंवा सामान्य निवासी नसलेल्या (RNOR) व्यक्ती ITR-1 भरू शकत नाहीत.
- एकूण उत्पन्न ₹५० लाखांपर्यंत: तुमचे एकूण वार्षिक उत्पन्न ₹५० लाखांपेक्षा जास्त नसावे.
- उत्पन्नाचे स्रोत:
- पगार किंवा पेन्शनमधून उत्पन्न.
- एका घर मालमत्तेतून उत्पन्न (मागील वर्षांपासून पुढे आलेले नुकसान समाविष्ट नसताना). (लक्षात घ्या की, जर तुम्ही एकाच मालमत्तेचे सह-मालक असाल, तरी ITR-1 भरू शकता. परंतु जर तुमच्याकडे एकापेक्षा जास्त मालमत्ता असतील, तर ITR-1 भरता येणार नाही.)
- इतर स्त्रोतांकडून उत्पन्न (उदा. बचत खात्यावरील व्याज, मुदत ठेवीवरील व्याज, कौटुंबिक पेन्शन). लॉटरी किंवा घोड्यांच्या शर्यतीतून मिळणारे उत्पन्न यात समाविष्ट नाही.
- ₹५,००० पर्यंत कृषी उत्पन्न.
ITR-1 कोण भरू शकत नाही?
- अशी कोणतीही व्यक्ती ज्याला खालील प्रकारचे उत्पन्न आहे, ITR-1 भरू शकत नाही:
- Business or Profession मधून नफा आणि उत्पन्न.
- शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन्स (Short Term Capital Gains).
- कलम 112A अंतर्गत ₹१.२५ लाखांपेक्षा जास्त दीर्घकालीन भांडवली नफा (Long-term Capital Gain u/s 112A).
- एकापेक्षा जास्त घर मालमत्तेतून उत्पन्न.
- ‘इतर स्रोत’ अंतर्गत लॉटरीजवळून मिळालेले उत्पन्न, घोड्यांच्या शर्यतीतून उत्पन्न, किंवा कलम 115BBDA/115BBE अंतर्गत विशेष दराने करपात्र उत्पन्न.
- कलम 5A नुसार उत्पन्न वाटून घ्यायचे असेल.
ITR – 2 कोणी भरावा?
ITR-2 हा ITR-1 पेक्षा अधिक गुंतागुंतीचा फॉर्म आहे आणि तो अशा व्यक्तींसाठी आहे ज्यांचे उत्पन्नाचे स्रोत अधिक विविध आहेत, परंतु त्यांना Business or Profession मधून उत्पन्न (Profit or Gains from Business or Profession) मिळत नाही. ITR-2 भरण्यास पात्र असलेल्या व्यक्तींमध्ये हे समाविष्ट आहेत:
- ITR-1 साठी अपात्र असलेल्या व्यक्ती किंवा HUF (हिंदू अविभक्त कुटुंब).
- ₹५० लाखांपेक्षा जास्त एकूण उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती.
- एकापेक्षा जास्त घर मालमत्तेतून उत्पन्न मिळवणाऱ्या व्यक्ती.
- कॅपिटल गेन (Capital Gains) उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती. (उदा. शेअर्स, म्युच्युअल फंड, मालमत्ता यांच्या विक्रीतून झालेला नफा किंवा तोटा)
- परदेशी मालमत्ता (Foreign Assets) असलेल्या व्यक्ती. (भारताबाहेर कोणतीही मालमत्ता, जसे की बँक खाते, मालमत्ता किंवा परदेशी कंपनीतील शेअर्स.)
- परदेशी उत्पन्नाचे स्रोत (Foreign Income) असलेल्या व्यक्ती. (उदा. परदेशी पगार, परदेशी बँक खात्यावरील व्याज, परदेशी मालमत्तेतून भाडे.)
- इक्विटी शेअर्स किंवा इक्विटी म्युच्युअल फंडांच्या दीर्घकालीन भांडवली नफ्यातून (LTCG) ₹१ लाखांपेक्षा जास्त उत्पन्न असलेल्या व्यक्ती.
- लॉटरी, घोड्यांच्या शर्यतीतून मिळालेले उत्पन्न किंवा इतर कायदेशीर जुगारातून उत्पन्न.
- अनलिस्टेड इक्विटी शेअर्समध्ये गुंतवणूक केलेल्या व्यक्ती.
- कंपनीमध्ये संचालक (Director) असलेल्या व्यक्ती.
- इतर व्यक्तीचे उत्पन्न (उदा. पती/पत्नी, अल्पवयीन मुलाचे) स्वतःच्या उत्पन्नात समाविष्ट (club) करायचे असल्यास, आणि ते उत्पन्न वरील श्रेणींमध्ये येत असेल.
ITR-2 कोण भरू शकत नाही?
ज्या व्यक्तीला Business or Profession मधून नफा आणि उत्पन्न मिळत असेल, किंवा ज्याला भागीदारी संस्थेकडून (partnership firm) व्याज, पगार, बोनस, कमिशन किंवा मानधन मिळत असेल, अशा व्यक्ती ITR-2 भरू शकत नाहीत. त्यांच्यासाठी ITR-3 लागू होतो.
३. ITR भरण्यासाठी कुठली कागदपत्रे हाताशी पाहिजेत?
ITR भरताना तुमच्याकडे काही महत्त्वाची कागदपत्रे असणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे प्रक्रिया सुलभ होते आणि चुका टाळता येतात. ही सर्व कागदपत्रे तुमचा आधारस्तंभ आहेत:
- पॅन कार्ड (PAN Card) आणि आधार कार्ड (Aadhaar Card): पॅन आधारशी लिंक असणे अनिवार्य आहे.
- बँक खात्याचे तपशील: बँक खाते क्रमांक, IFSC कोड इत्यादी. रिफंड थेट तुमच्या खात्यात जमा होतो.
- फॉर्म 16 (Form 16): पगारदार व्यक्तींसाठी नियोक्त्याकडून मिळालेला TDS (Tax Deducted at Source) माहिती देणारा फॉर्म.
- फॉर्म 26AS (Form 26AS): हे तुमचे कर पासबुक आहे, जे तुमच्या पॅन नंबरवर कापलेल्या सर्व TDS/TCS (Tax Collected at Source) ची माहिती दर्शवते.
- वार्षिक माहिती विवरणपत्र (Annual Information Statement – AIS) आणि करदाता माहिती सारांश (Taxpayer Information Summary – TIS): हे आयकर विभागाकडून उपलब्ध करून दिलेले तपशीलवार स्टेटमेंट आहेत, ज्यात तुमच्या बचत खात्यावरील व्याज, लाभांश, स्थावर मालमत्तेची खरेदी-विक्री, म्युच्युअल फंड व्यवहार इत्यादी सर्व आर्थिक व्यवहारांची माहिती असते. ही माहिती तुमच्या रेकॉर्डशी जुळते का हे तपासणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
- बँक स्टेटमेंट आणि पासबुक: बचत खात्यावरील आणि मुदत ठेवीवरील व्याजाची माहिती तपासण्यासाठी.
- गुंतवणुकीचे पुरावे: जुन्या कर प्रणालीचा पर्याय निवडला असल्यास, कलम 80C, 80D, 80G इत्यादी अंतर्गत कर सवलतीचा दावा करण्यासाठी गुंतवणुकीचे पुरावे आणि पावत्या. (उदा. LIC, PPF, ELSS, आरोग्य विमा, देणग्या).
- गृहकर्ज प्रमाणपत्र (Home Loan Certificate): गृहकर्जाच्या व्याजावरील कपातीचा दावा करण्यासाठी बँकेकडून मिळालेले प्रमाणपत्र. ITR-1 मध्ये नवीन ‘सेक्शन 24(b): इंटरेस्ट ऑन बॉरोड कॅपिटल’ शेड्यूलमध्ये कर्ज घेणाऱ्या संस्थेचे नाव, कर्ज खाते क्रमांक, कर्जाची मंजुरीची तारीख, एकूण कर्जाची रक्कम, आजपर्यंतचे थकबाकी कर्ज आणि व्याजाची रक्कम यासारखे तपशील देणे बंधनकारक आहे.
- कॅपिटल गेन संबंधित कागदपत्रे: ITR-2 साठी मालमत्ता, शेअर्स किंवा म्युच्युअल फंडांच्या खरेदी-विक्रीचे तपशील, खरेदी-विक्रीचे करार, ब्रोकर स्टेटमेंट इत्यादी.
टीप: ITR हे Annexure-less फॉर्म आहेत. याचा अर्थ तुम्हाला कोणताही कागदपत्र (गुंतवणुकीचे पुरावे, TDS प्रमाणपत्रे) रिटर्नसोबत संलग्न करण्याची आवश्यकता नाही. मात्र, भविष्यातील तपासणी किंवा चौकशीसाठी ही कागदपत्रे तुमच्याकडे जपून ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
५. AIS डाउनलोड कसं करायचं?
AIS (Annual Information Statement) हे तुमच्या आर्थिक व्यवहारांचे एक व्यापक विवरणपत्र आहे. ते डाउनलोड करणे आवश्यक आहे कारण ते तुमच्या सर्व आर्थिक घडामोडींचा तपशील देते आणि तुमची माहिती आयकर विभागाकडे असलेल्या माहितीशी जुळते की नाही हे तपासण्यास मदत करते. ते डाउनलोड करण्यासाठी खालील प्रक्रिया वापरा:
- आयकर विभागाच्या ई-फायलिंग पोर्टलवर जा: incometax.gov.in
- लॉग इन करा: तुमचा पॅन (User ID) आणि पासवर्ड वापरून लॉग इन करा.
- ‘e-File’ मेनूवर क्लिक करा.
- ‘Annual Information Statement (AIS)’ पर्याय निवडा.
- ‘Proceed’ बटणावर क्लिक करा. तुम्ही AIS पोर्टलवर रीडायरेक्ट व्हाल.
- AIS पोर्टलवर तुम्हाला दोन भाग दिसतील: TIS (Taxpayer Information Summary) आणि AIS (Annual Information Statement).
- AIS टॅबवर क्लिक करून तुम्ही तुमचे AIS पाहू शकता आणि PDF, JSON किंवा CSV फॉरमॅटमध्ये डाउनलोड करू शकता.
- तुमच्या AIS मधील माहिती Form 26AS आणि तुमच्या स्वतःच्या रेकॉर्डशी जुळते का हे तपासा. काही विसंगती आढळल्यास, तुम्ही त्यावर फीडबॅक देऊ शकता. ही माहिती तपासणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण यात विसंगती असल्यास नंतर समस्या येऊ शकतात.
६. ITR -1/ ITR-2 कसा भरायचा? (ऑनलाईन पद्धत)
ITR-1 (सहज) किंवा ITR-2 ऑनलाईन भरणे हे आता खूप सोपे झाले आहे. आयकर विभागाच्या पोर्टलवर तुम्ही ते काही मिनिटांत भरू शकता:
- आयकर पोर्टलवर लॉग इन करा: incometax.gov.in या वेबसाइटवर जाऊन तुमचा पॅन आणि पासवर्ड वापरून लॉग इन करा. जर तुम्ही नवीन युझर असाल, तर तुमचा पॅन, मोबाईल नंबर, ईमेल आणि आधार डिटेल्स वापरून आधी नोंदणी (Registration) करा.
- ‘e-File’ > ‘Income Tax Returns’ > ‘File Income Tax Return’ यावर क्लिक करा.
- आकलन वर्ष (Assessment Year) 2025-26 निवडा.
- फाइलिंग मोड ‘Online’ निवडा.
- ‘Individual’ म्हणून तुमची फाइलिंग स्थिती (Status) निवडा.
- ITR फॉर्म निवडा: तुमच्या उत्पन्नाच्या स्रोतानुसार ITR-1 (Sahaj) किंवा ITR-2 निवडा. पोर्टल तुमच्या माहितीनुसार योग्य ITR फॉर्म सुचवेल. (तुमच्या उत्पन्नाचे स्रोत तपासल्यानंतरच योग्य ITR फॉर्म निवडा. योग्य फॉर्म निवडणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.)
- फाइलिंगचे कारण निवडा: ‘Section 139(1) Original Return’ हा पर्याय निवडा.
- माहिती भरा:
-
- वैयक्तिक माहिती (Personal Information): तुमची वैयक्तिक माहिती, जसे की नाव, पत्ता, संपर्क तपशील तपासा. नोकरीचे स्वरूप (Nature of Employment) निवडणे अनिवार्य आहे. (उदा. केंद्रीय/राज्य सरकारी कर्मचारी, सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम कर्मचारी, पेन्शनर, खाजगी क्षेत्रातील कर्मचारी, लागू नाही – कौटुंबिक पेन्शन असल्यास).
- उत्पन्नाचे तपशील (Gross Total Income):
- पगार/पेन्शन (Salary/Pension): फॉर्म 16 मधून तुमचा पगार आणि इतर भत्ते भरा. अलाउन्स (Allowance) आणि परक्विझिट्स (Perquisites) हे उत्पन्न मानले जातात आणि त्यावर कर आकारला जातो.
- घर मालमत्ता (House Property): तुम्हाला घर मालमत्तेतून उत्पन्न असेल, तर त्याचा तपशील भरा. (एकापेक्षा जास्त असल्यास ITR-2).
- इतर स्रोत (Other Sources): बचत खाते, मुदत ठेवीवरील व्याज इत्यादी माहिती AIS/TIS मधून तपासून भरा.
- कॅपिटल गेन (Capital Gains): (ITR-2 साठी) शेअर्स, म्युच्युअल फंड, मालमत्ता यांच्या विक्रीतून झालेल्या नफा-तोट्याचे तपशील भरा. व्हर्च्युअल डिजिटल ॲसेट्स (VDA – उदा. क्रिप्टोकरन्सी) पासूनचे उत्पन्न ITR-2/3 मधील ‘Schedule VDA’ मध्ये दर्शवावे लागते आणि त्यावर ३०% कर लागतो.
- परदेशी उत्पन्न/मालमत्ता (Foreign Income/Assets): (ITR-2 साठी) परदेशी उत्पन्नाचे आणि मालमत्तेचे तपशील भरा.
- वजावट (Deductions):
- नवीन कर प्रणाली (New Tax Regime): ही आता डीफॉल्ट कर प्रणाली आहे. यामध्ये खूप कमी वजावटी उपलब्ध आहेत. नवीन कर प्रणालीनुसार, ₹७ लाखांपर्यंतचे एकूण उत्पन्न करमुक्त आहे (कलम 87A अंतर्गत ₹२५,००० पर्यंतची सूट).
- जुनी कर प्रणाली (Old Tax Regime): जर तुम्हाला जुनी कर प्रणाली निवडायची असेल, तर ITR फॉर्ममध्ये ‘Opting out of new regime’ (नवीन प्रणालीतून बाहेर पडणे) हा पर्याय ‘Yes’ निवडणे आवश्यक आहे. ITR-1 किंवा ITR-2 भरणाऱ्यांना यासाठी वेगळा फॉर्म 10-IEA भरण्याची गरज नाही. ITR-3, ITR-4, ITR-5 भरणाऱ्या व्यवसाय उत्पन्न असलेल्या करदात्यांनाच फॉर्म 10-IEA भरावा लागतो. जुन्या कर प्रणालीत तुम्ही कलम 80C, 80D, 80G, 80DD, 80U, 80E, 80EE, 80EEA, 80EEB इत्यादी अंतर्गत वजावटीचा दावा करू शकता.
- कर भरलेले तपशील (Taxes Paid): तुमच्या पॅनवर कापलेला TDS (फॉर्म 16 आणि 26AS मध्ये) आपोआप दिसेल. याची पडताळणी करा. ITR-1 मध्ये TDS च्या शेड्यूलमध्ये TDS कोणत्या कलमांतर्गत कापला आहे हे आता निवडणे अनिवार्य आहे.
- अग्रिम कर (Advance Tax): जर तुमचे वार्षिक कर दायित्व ₹१०,००० पेक्षा जास्त असेल, तर तुम्हाला अग्रिम कर भरावा लागतो. पगारदार व्यक्तींसाठी हा सहसा TDS द्वारे घेतला जातो, पण इतर उत्पन्नावर (उदा. बचत खात्यावरील व्याज, मुदत ठेवी, भाडे) तो स्वतःच भरावा लागतो. याचे हप्ते १५ जून (४५%), १५ सप्टेंबर (७५%), १५ डिसेंबर (१००%), १५ मार्च (१००%) पर्यंत असतात.
- सेल्फ-असेसमेंट टॅक्स (Self-Assessment Tax): ITR भरल्यावर जर अजूनही काही कर देय असेल, तर तो सेल्फ-असेसमेंट टॅक्स म्हणून भरावा लागतो. त्याचे चलन तपशील ITR मध्ये भरणे आवश्यक आहे.
- बँक तपशील (Bank Details): रिफंड मिळवण्यासाठी तुमचे बँक खाते योग्यरित्या प्रमाणित (pre-validated) असल्याची खात्री करा. जर रिफंड ₹५० कोटींपेक्षा जास्त असेल, तर LEI (Legal Entity Identifier) क्रमांक देणे आवश्यक असू शकते.
9. ‘Preview Return’ वर क्लिक करा: तुम्ही भरलेली सर्व माहिती काळजीपूर्वक तपासा. काही चुका असल्यास दुरुस्त करा. या टप्प्यावर माहितीची पडताळणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण एकदा सबमिट केल्यावर बदल करणे कठीण होते.
10. ‘Proceed to Validation’ वर क्लिक करा: कोणतीही त्रुटी (errors) असल्यास, पोर्टल ती दर्शवेल आणि तुम्हाला दुरुस्त करण्यास सांगेल. सर्व त्रुटी दूर झाल्यावर ‘Validation Successful’ असा मेसेज येईल.
11. ‘Proceed to Verification’ वर क्लिक करा.
७. ITR verify कसा करायचा? (ITR FILING FY 2024-25)
ITR सबमिट केल्यानंतर, त्याची पडताळणी (verification) करणे अत्यंत आवश्यक आहे. पडताळणीशिवाय तुमचा ITR अवैध मानला जाईल. ITR सबमिट केल्यापासून ३० दिवसांच्या आत पडताळणी करणे बंधनकारक आहे. पडताळणीचे अनेक सोपे मार्ग आहेत:
- आधार OTP द्वारे (Aadhaar OTP): हा सर्वात सोपा आणि लोकप्रिय मार्ग आहे. तुमचा आधार नंबर तुमच्या पॅन आणि मोबाईल नंबरशी लिंक केलेला असावा.
- बँक खाते किंवा डिमॅट खाते वापरून (Bank Account / Demat Account): तुमच्या पूर्व-प्रमाणित बँक किंवा डिमॅट खात्यातून EVC (Electronic Verification Code) जनरेट करून पडताळणी करता येते.
- नेट बँकिंगद्वारे (Net Banking): तुमच्या बँकेच्या नेट बँकिंग पोर्टलवर लॉग इन करून तुम्ही ITR ई-व्हेरिफाय करू शकता.
- डिजिटल स्वाक्षरी प्रमाणपत्र (Digital Signature Certificate – DSC) द्वारे: जर तुमच्याकडे DSC असेल, तर तुम्ही त्याचा वापर करून पडताळणी करू शकता.
- ITR-V (स्वाक्षरी केलेली प्रत) स्पीड पोस्टने पाठवून: ही ऑफलाईन पद्धत आहे. ITR सबमिट केल्यानंतर, ITR-V (Acknowledgement Receipt) ची एक प्रत जनरेट होते. ती डाउनलोड करून, तिची प्रिंट काढून, त्यावर निळ्या शाईने स्वाक्षरी करून, ती ‘Centralized Processing Centre, Income Tax Department, Bengaluru 560500’ या पत्त्यावर स्पीड पोस्टने ३० दिवसांच्या आत पाठवावी लागते. ई-व्हेरिफिकेशन सर्वात सोपा असल्याने शक्यतो त्याचाच वापर करा.
८. ITR फाइल करताना घ्यायची खबरदारी आणि महत्त्वाचे मुद्दे:
- कर प्रणालीची निवड: नवीन कर प्रणाली डीफॉल्ट असली तरी, तुमच्यासाठी जुनी प्रणाली अधिक फायदेशीर आहे का, हे तपासा.
- AIS आणि Form 26AS ची पडताळणी: यामध्ये दिलेला TDS/TCS/भरलेला कर तुमच्या वास्तविक उत्पन्नाशी जुळतो का, हे तपासा. काही विसंगती आढळल्यास, नियोक्त्या/कर कपातदार/बँकेशी संपर्क साधून ती दुरुस्त करा.
- सर्व कागदपत्रांचा अभ्यास: बँक स्टेटमेंट, व्याजाची प्रमाणपत्रे, सूट/वजावट घेण्यासाठीच्या पावत्या, फॉर्म 16, AIS, गुंतवणुकीचे पुरावे इत्यादी काळजीपूर्वक तपासा.
- मुदतीपूर्वी फाइल करा: अंतिम मुदतीपूर्वी ITR ई-फाइल करा. विलंब शुल्क (₹५००० पर्यंत) आणि कर दायित्वावर व्याज लागू होऊ शकते. तसेच तोटा पुढे नेण्यास किंवा काही वजावटीचा दावा करण्यास प्रतिबंध येऊ शकतो.
- भरलेला अतिरिक्त कर परतावा (Refund) मिळतो का? होय, तुम्ही जास्त कर भरला असल्यास ITR फाइल करून परताव्याचा दावा करू शकता. रिटर्नवर प्रक्रिया झाल्यावर परताव्याची रक्कम तुमच्या बँक खात्यात जमा होते.
- टीडीएस कापला असला तरी रिटर्न फाइल करणे आवश्यक आहे का? होय, नियोक्ता किंवा बँकेने कर कापला असला तरी, तुम्हाला ITR मध्ये तुमचे उत्पन्न घोषित करून TDS चा क्रेडिट (जमा) दावा करणे आवश्यक आहे.
- चुका झाल्यास सुधारित रिटर्न (Revised Return) फाइल करा: जर तुम्ही ITR फाइल केल्यानंतर चूक लक्षात आली, तर तुम्ही सुधारित रिटर्न फाइल करू शकता. आकलन वर्ष 2025-26 साठी, सुधारित रिटर्न फाइल करण्याची अंतिम मुदत ३१ डिसेंबर २०२५ आहे.
आयकर रिटर्न भरणे हे प्रत्येक जबाबदार नागरिकाचे कर्तव्य आहे. आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी ITR फाइलिंगची प्रक्रिया आता अधिक सुलभ झाली आहे. आयकर विभागाच्या आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स-आधारित पोर्टलमूळे आणि पूर्वनिर्धारित माहितीमुळे हे काम सोपे झाले आहे. योग्य माहिती, आवश्यक कागदपत्रे आणि वर दिलेल्या सोप्या स्टेप-बाय-स्टेप टिप्सचा वापर करून तुम्ही तुमचा ITR वेळेवर आणि अचूकपणे भरू शकता. यामुळे केवळ दंड आणि नोटीस टाळता येत नाहीत, तर तुम्हाला तुमच्या आर्थिक स्थितीचीही बेहतर समज येते आणि तुमच्या आर्थिक नियोजनाला एक मजबूत आधार मिळतो. त्यामुळे, कोणतीही भीती न बाळगता, लवकरात लवकर तुमचा आयकर रिटर्न भरा आणि निश्चिंत व्हा!
जर तुम्हाला ही माहिती उपयोगी वाटली असेल तर आपल्या मित्रांना नक्की शेअर करा आणि अशाच अपडेट्ससाठी PulseMarathi.com वर नियमित भेट द्या.
हे पण वाचा :-आनंदाची बातमी: FASTag Yearly Pass मुळे प्रवासात मोठी बचत, केंद्र सरकारचा मोठा दिलासा!