Vimachatra Yojna : महाराष्ट्र शासनाच्या ‘विमाछत्र’ योजनेचे नूतनीकरण – जाणून घ्या सर्व महत्त्वाचे बदल आणि फायदे
महाराष्ट्र शासनाने कार्यरत आणि सेवानिवृत्त राज्य शासकीय अधिकारी/कर्मचारी यांच्यासाठी वैद्यकीय प्रतिपूर्तीची गटविमा तत्वावर आधारित ‘विमाछत्र’ योजनेचे सन २०२५-२६ करिता नूतनीकरण केले आहे. १८ जुलै, २०२५ रोजी वित्त विभागाने जारी केलेल्या शासन निर्णयानुसार, ही योजना आता २५ जुलै, २०२५ ते २४ जुलै, २०२६ या कालावधीसाठी लागू असेल. कर्मचाऱ्यांच्या आरोग्य सुरक्षेच्या दृष्टीने हा एक महत्त्वाचा टप्पा असून, या नूतनीकरणात अनेक नवीन बदल आणि तरतुदी समाविष्ट करण्यात आल्या आहेत, ज्यांची सविस्तर माहिती प्रत्येक पात्र व्यक्तीला असणे आवश्यक आहे.
योजनेचे स्वरूप आणि पात्रता:
‘विमाछत्र’ योजना ही कार्यरत आणि सेवानिवृत्त अधिकारी/कर्मचारी यांच्यासाठी ऐच्छिक ठेवण्यात आली आहे. म्हणजेच, इच्छुक व्यक्ती आवश्यक वार्षिक हप्ता भरून या योजनेत सहभागी होऊ शकतात. विशेष म्हणजे, १ जुलै, २०२५ ते ३० जून, २०२६ या कालावधीत सेवानिवृत्त झालेले/होणारे अधिकारी/कर्मचारी देखील वार्षिक हप्ता भरून या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील. गतवर्षी योजनेत समाविष्ट असलेले सर्व सदस्य देखील वार्षिक हप्ता भरून नूतनीकरण करू शकतात. या योजनेत केवळ वार्षिक हप्त्याचा पर्याय उपलब्ध आहे; मासिक, त्रैमासिक किंवा अर्धवार्षिक हप्त्याचे पर्याय नाहीत.
प्रीमियम दरातील बदल आणि नवीन वयोगटांसाठी विशेष तरतुदी
गेल्या काही वर्षांत, विमाछत्र योजनेअंतर्गत विमा कंपनीकडे जमा झालेल्या हप्त्याच्या तुलनेत दाव्यांचे प्रमाण (Incurred Claim Ratio) वाढले आहे. सन २०२४-२५ मध्ये ९२% पर्यंत पोहोचलेला क्लेम रेशो पॉलिसी मुदतीच्या अखेरीस १००% पेक्षा जास्त होण्याची शक्यता विमा कंपनीने वर्तवली आहे. यामुळे, योजनेची आर्थिक व्यवहार्यता राखण्यासाठी वयोगट ४६-५८ आणि सेवानिवृत्त अधिकारी/कर्मचारी यांच्या विमा हप्त्यांच्या दरांमध्ये बदल करण्यात आले आहेत.
कार्यरत अधिकारी/कर्मचाऱ्यांसाठी (४६-५८ वर्षे वयोगट) विमा छत्र रक्कम १ लाख ते २० लाखांपर्यंत असून, त्यानुसार हप्त्याची रक्कम रु. ४,१५९ ते रु. २५,५१७ (फक्त कर्मचारी) आणि रु. २२,०७० ते रु. १,७१०,०११ (१+३ कर्मचारी, कर्मचाऱ्यांची पती/पत्नी, २ अवलंबित मुले) पर्यंत आहे. सेवानिवृत्त अधिकारी/कर्मचाऱ्यांसाठी (६० वर्षे सेवानिवृत्ती वय असलेल्यांसाठी लागू) विमा छत्र रक्कम १ लाख ते २० लाखांपर्यंत असून, हप्ता रु. १९,२३१ ते रु. १,७६,५०१ (फक्त स्वतः) आणि रु. ३०,६७० ते रु. २,८०,२०४ (१+१ निवृत्ती वेतनधारकाचे पती/पत्नी) पर्यंत आहे.
योजनेतील सहभाग वाढवण्यासाठी, वर्ष २०२५-२६ मध्ये १८-३५ वर्षे आणि ३६-४५ वर्षे या वयोगटातील कार्यरत अधिकारी/कर्मचाऱ्यांसाठी न्यू इंडिया अश्युरन्स कंपनीच्या ‘युवा भारत पॉलिसी’ अंतर्गत काही नवीन बाबी समाविष्ट करण्यात आल्या आहेत. यामध्ये १८ ते ४५ वर्षे वयाच्या अधिकारी/कर्मचाऱ्यांचा आणि त्यांच्या ९१ दिवस ते २५ वर्षे वयाच्या अवलंबित अपत्यांचा समावेश होतो. या नवीन पर्यायांमध्ये ५ लाख ते २५ लाखांपर्यंतचे विमा छत्र उपलब्ध आहे, ज्यासाठी वैद्यकीय चाचणीची कोणतीही पूर्वअट नाही. तसेच, योजनेत समावेश करतेवेळी अस्तित्वात असलेल्या आजारांनाही विमाछत्र उपलब्ध असेल.
समाविष्ट सुविधा आणि नव्याने जोडलेले फायदे:
या योजनेअंतर्गत अनेक वैद्यकीय खर्चांची प्रतिपूर्ती केली जाते. यामध्ये रुग्णालयातील खोलीचे भाडे, डॉक्टरांचे शुल्क, नर्सिंग खर्च, आयसीयू/आयसीसीयू शुल्क, भूलतज्ज्ञ शुल्क, शस्त्रक्रिया खर्च, केमोथेरपी, रेडिओथेरपी, औषधे, इम्प्लांट्स, निदान चाचण्या, तसेच रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचे ६० दिवसांपर्यंतचे आणि डिस्चार्ज नंतरचे ९० दिवसांपर्यंतचे वैद्यकीय खर्च समाविष्ट आहेत.
नवीन बाबींमध्ये हॉस्पिटल कॅश बेनिफिट, हेल्थ चेक-अप खर्च, नवजात बालकासाठी कवच, वैद्यकीय द्वितीय मत (Medical Second Opinion), अवयव प्रत्यारोपण खर्च, धोकादायक खेळांसाठी कवच (विमा रकमेच्या १०% किंवा कमाल रु. १,००,०००), रस्ते रुग्णवाहिका (रु. ५,००० पर्यंत), सामायिक निवास लाभ, एअर अम्ब्युलन्स (विमा रकमेनुसार रु. ५०,००० ते रु. ७५,०००), वंध्यत्व उपचार (विमा रकमेनुसार रु. ५०,००० ते रु. ७५,०००), प्रसूती खर्च (एक मुलासाठी रु. २५,०००, जुळ्या मुलांसाठी रु. ३७,५००), लसीकरण खर्च, अकाली जन्म आणि जन्मसिद्ध हक्क लाभ यांचा समावेश आहे. विशेष म्हणजे, आयुर्वेद, योग, निसर्गोपचार, युनानी, सिद्ध आणि होमिओपॅथी (AYUSH) उपचारांसाठी विमा रकमेच्या १००% पर्यंत कवच उपलब्ध आहे.
नूतनीकरणाची प्रक्रिया आणि महत्त्वाचे नियम
नव्याने समाविष्ट होऊ इच्छिणाऱ्या सदस्यांसाठी ९० दिवसांचा प्रतीक्षा कालावधी असेल. विशिष्ट आजारांसाठी हा प्रतीक्षा कालावधी १८ महिन्यांचा असून, त्यासाठी २०% ‘को-पे’ (Co-pay) लागू राहील. योजनेत गतवर्षी समाविष्ट असलेल्या सदस्यांनी ३० दिवसांच्या आत वार्षिक विमा हप्त्याचा भरणा करून योजनेचे नूतनीकरण करणे बंधनकारक आहे. ३० दिवसांच्या मुदतीनंतर नूतनीकरण केल्यास, संबंधित सदस्य नव्याने समाविष्ट झाल्याचे मानले जाईल, ज्यामुळे प्रतीक्षा कालावधी लागू होऊ शकतो.
कॅशलेस सुविधा आणि दाव्यांची प्रक्रिया
न्यू इंडिया अश्युरन्स कंपनी लिमिटेडच्या ‘पीपीएन’ (Preferred Provider Network) रुग्णालयांमध्ये (Cashless) रोकडरहीत उपचार सुविधा उपलब्ध असेल. पीपीएन व्यतिरिक्त अन्य रुग्णालयांमध्ये उपचार घेतल्यास वैद्यकीय प्रतिपूर्ती उपलब्ध राहील. तथापि, पीपीएन रुग्णालये उपलब्ध असलेल्या ठिकाणी केवळ पीपीएन पॅकेजेस प्रतिपूर्तीसाठी ग्राह्य धरली जातील आणि रुग्णालयाचे दर व पीपीएन दरातील फरक विमाधारकाला स्वतः सोसावा लागेल.
दावा प्रक्रियेत वेळेचे महत्त्व अधोरेखित करण्यात आले आहे. रुग्णालयात दाखल झाल्यापासून ७२ तासांच्या आत Third Party Administrator (TPA) माहिती न दिल्यास दाव्यावर १०% ‘को-पे’ लागू होईल. तसेच, डिस्चार्जच्या ३० दिवसांच्या आत विमा दावा सादर करणे आवश्यक आहे. दाव्याच्या अंतिम मुदतीत विलंब झाल्यास ‘को-पे’ वाढेल: ३१ ते ५० दिवसांसाठी २०%, ५१ ते ७५ दिवसांसाठी २५%, आणि ७६ ते १०० दिवसांसाठी ३०%. १०० दिवसांपेक्षा जास्त विलंब झाल्यास विमा दावा नाकारण्यात येईल.
रुग्णालयातील वास्तव्यावरील मर्यादा
वयोगट ४५-५८ वर्षे तसेच निवृत्तीवेतनधारक अधिकारी/कर्मचारी यांच्यासाठी १० लाख ते २० लाख रुपयांच्या विमाछत्र रकमेसाठी रुग्णालयातील वास्तव्यावरील खर्चासाठी (Room Rent) कमाल मर्यादा निश्चित करण्यात आली आहे. यामध्ये सर्वसाधारण वास्तव्याकरिता विमाछत्र रकमेच्या १% आणि अतिदक्षता कक्षातील वास्तव्याकरिता विमाछत्र रकमेच्या २% च्या मर्यादेत प्रतिदिन रक्कम निर्धारित करण्यात आली आहे. उदाहरणार्थ, १०-१२ लाखांच्या विमाछत्रासाठी सर्वसाधारण कक्षात प्रतिदिन रु. ८,०००/- आणि अतिदक्षता कक्षात रु. १६,०००/- पर्यंतची मर्यादा असेल.
प्रीमियम भरणा आणि संपर्क माहिती
विमा पॉलिसीचे नूतनीकरण करताना, विमा हप्त्याचे प्रदान Axis Bank च्या easypay पोर्टलवरील विशिष्ट लिंकद्वारे (येथे क्लिक करा) करणे बंधनकारक आहे. NEFT, RTGS, UPI किंवा क्रेडिट कार्डद्वारे पेमेंट करता येईल, परंतु डेबिट कार्डद्वारे पेमेंट स्वीकारले जाणार नाही. नूतनीकरणासाठीची लिंक संबंधित विमाधारकांना SMS किंवा ईमेलद्वारे प्राप्त होईल. लिंक प्राप्त न झाल्यास न्यू इंडिया अश्युरन्स कंपनीशी ९५०३०१९९६७ या क्रमांकावर संपर्क साधता येईल.
नवीन नोंदणीसाठी, इच्छुक अधिकारी/कर्मचाऱ्यांनी गुगल फॉर्मवर (येथे क्लिक करा) अचूक माहिती सादर करणे आवश्यक आहे. तसेच, सर्व विवाहित कर्मचाऱ्यांनी नवीन नोंदणी आणि नूतनीकरण करताना ‘१+३’ (कर्मचारी, पती/पत्नी आणि २ अवलंबून मुले) या पर्यायाचा अवलंब करणे बंधनकारक आहे.
वैद्यकीय दाव्यांसंदर्भात किंवा कॅशलेस सुविधेबाबत शंका असल्यास, MD India (TPA) शी टोल फ्री क्रमांक १८००-२०९-७७७७ किंवा ९३७०५५०४४९ वर संपर्क साधता येईल. योजनेच्या सविस्तर कार्यपद्धतीबाबतच्या सूचना https://mahakosh.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावरील “Circular & Order” पर्यायाखाली उपलब्ध असतील.
‘विमाछत्र’ योजनेचे हे नूतनीकरण सरकारी अधिकारी आणि कर्मचाऱ्यांसाठी एक महत्त्वाचा आधारस्तंभ आहे. आरोग्यसेवेच्या वाढत्या गरजा लक्षात घेता, या योजनेतील बदल आणि नवीन समाविष्ट केलेल्या तरतुदींमुळे अधिक व्यापक आरोग्य कवच मिळेल अशी अपेक्षा आहे. सर्व पात्र व्यक्तींनी या बदलांची सखोल माहिती घेऊन वेळेत नूतनीकरण करणे किंवा योजनेत नव्याने सहभागी होणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, जेणेकरून आरोग्यविषयक अडचणींमध्ये त्यांना आर्थिक सुरक्षा मिळू शकेल. भविष्यातील आरोग्य चिंता दूर करण्यासाठी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घेणे हिताचे ठरेल.
जर तुम्हाला ही माहिती उपयोगी वाटली असेल तर आपल्या मित्रांना नक्की शेअर करा आणि अशाच अपडेट्ससाठी PulseMarathi.com वर नियमित भेट द्या.
हे पण वाचा :- ITR FILING FY 2024-25: आता घरबसल्या भरा तुमचा इन्कम टॅक्स रिटर्न!