खुशखबर! आता PIN ची गरज नाही! चेहरा आणि फिंगरप्रिंट वापरून करा UPI पेमेंट; सरकारने दिली ‘या’ नव्या फीचरला मंजुरी
UPI Biometric Payment Launch 2025: आता UPI (युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस) वापरकर्त्यांसाठी एक मोठी आणि महत्त्वाची बातमी आहे! केंद्र सरकारने UPI पेमेंट अधिक सोपे, सुरक्षित आणि वेगवान करण्यासाठी बायोमेट्रिक फीचर्स (Biometric Features) वापरण्यास मान्यता दिली आहे. याचा अर्थ असा की, लवकरच तुम्ही तुमचा चेहरा (Face ID) आणि फिंगरप्रिंट (Fingerprint) वापरून UPI पेमेंट करू शकाल आणि त्यासाठी वारंवार UPI PIN टाकण्याची गरज पडणार नाही. केंद्र सरकारने ७ ऑक्टोबर रोजी UPI चालवणारी प्रमुख संस्था NPCI (नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया) च्या या नवीन बायोमेट्रिक फीचर्स ला हिरवा कंदील दाखवला आहे.
पेमेंट होईल ‘सुपरफास्ट’ आणि ‘अल्ट्रा-सेफ’!
UPI पेमेंट आतापर्यंत पिन-आधारित होते, ज्यामुळे अनेकदा पिन विसरणे किंवा तो टाकताना होणाऱ्या चुकांमुळे पेमेंट पूर्ण होत नसे. मात्र, NPCI लवकरच त्यांच्या वापरकर्ता पुस्तिका (User Manual) आणि अंमलबजावणीची तारीख (Implementation Date) जाहीर करेल. NPCI च्या म्हणण्यानुसार, ही नवी पद्धत UPI पेमेंटला अधिक सोपे, सुरक्षित आणि वापरकर्ता-अनुकूल (User-Friendly) बनवेल. या नवीन फीचर्समुळे UPI पेमेंट करण्यासाठी पिनची आवश्यकता कमी होईल, ज्यामुळे तुमचा वेळ वाचेल आणि फसवणुकीचा धोकाही कमी होईल.
UPI Biometric Payment Launch 2025: ATM मधून पैसे काढण्यासाठी आणि पिन सेट करण्यासाठीही ‘Fingerprint’चा वापर!
या बदलाचा फायदा केवळ रोजच्या UPI पेमेंटसाठीच नाही, तर UPI संबंधीच्या इतर महत्त्वाच्या कामांसाठीही होणार आहे.
- UPI पिन सेट किंवा रीसेट करणे झाले सोपे: तुम्ही नवीन UPI वापरकर्ता असाल किंवा तुमचा जुना पिन विसरला असाल, तरीही आता तुम्हाला डेबिट कार्डची माहिती (Debit Card Details) प्रविष्ट करण्याची किंवा OTP (वन-टाइम पासवर्ड) वर अवलंबून राहण्याची गरज नाही. तुम्ही तुमच्या फिंगरप्रिंटचा वापर करून थेट तुमचा UPI पिन सेट किंवा रीसेट करू शकता.
- ATM मधून कार्डलेस रोख रक्कम: जेव्हा तुम्ही UPI वापरून ATM मधून पैसे काढता (UPI ATM Cash Withdrawal), तेव्हा तुमच्या पिन व्यतिरिक्त बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण (Biometric Authentication) वापरले जाईल. यामुळे तुम्हाला ATM कार्ड बाळगण्याची किंवा तुमचा पिन लक्षात ठेवण्याची गरज भासणार नाही. तुमचे बायोमेट्रिक डिटेल्सच तुमची ओळख निश्चित करतील!
UPI Biometric Payment: पिनपेक्षा अधिक सुरक्षित आणि ग्रामीण भागासाठी वरदान
UPI Biometric Payment म्हणजे फिंगरप्रिंट्स आणि फेस आयडी (Face ID) वापर करून पेमेंट करणे. ही पद्धत पिन किंवा पासवर्डपेक्षा खूप अधिक सुरक्षित आणि सोपी आहे कारण या बायोमेट्रिक माहितीची कॉपी करणे (नक्कल करणे) खूप कठीण असते. तुम्ही तुमचा स्मार्टफोन अनलॉक करण्यासाठी जसा फिंगरप्रिंट किंवा फेस आयडी वापरता, तसाच वापर आता पेमेंटसाठी करता येईल.
जेव्हा एखादा वापरकर्ता UPI वापरून पेमेंट करेल, तेव्हा पिन टाकण्याऐवजी, त्याचा स्मार्टफोन त्याला चेहऱ्याची ओळख (Face Recognition) किंवा फिंगरप्रिंट स्कॅनिंग (Fingerprint Scanning) साठी विचारणा करेल. एकदा तुम्ही तुमचा अंगठ्याचा ठसा (Fingerprint) स्कॅन केला किंवा चेहरा (Face) ओळखला गेला की तुमचे UPI पेमेंट त्वरित पूर्ण होईल.
या नवीन पेमेंट सिस्टमसाठी बायोमेट्रिक डेटा थेट भारत सरकारच्या ‘आधार’ प्रणालीतून (Aadhaar System) काढला जाईल. याचा अर्थ असा की, पेमेंट मंजूर करण्यासाठी तुमचा बायोमेट्रिक डेटा तुमच्या आधार कार्डमध्ये साठवलेल्या माहितीशी जुळवून घेतला जाईल. आधार-आधारित (Aadhaar-Linked) असल्यामुळे ही पद्धत अत्यंत सुरक्षित मानली जाते.
तज्ञांच्या मते, बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणामुळे पिन-आधारित पेमेंटच्या तुलनेत फसवणुकीचा धोका (Fraud Risk) खूप कमी होतो. याव्यतिरिक्त, ग्रामीण भागातील (Rural Areas) लोकांना याचा खूप मोठा फायदा होईल, जिथे स्मार्टफोनची सुविधा सामान्य झाली आहे, पण पिन लक्षात ठेवणे किंवा तो अचूक टाइप करणे अनेकांना कठीण जाते. यामुळे, ग्रामीण भागात डिजिटल पेमेंटचा वापर मोठ्या प्रमाणात वाढेल आणि आर्थिक समावेशनाला (Financial Inclusion) गती मिळेल.
हे पण वाचा:- UPI आंतरराष्ट्रीय स्तरावर धडाक्यात! कतारमध्येही पेमेंट्स सुरू, भारतीयांसाठी मोठी खुशखबर
लाँचिंगची तारीख आणि ॲप सपोर्ट
UPI Biometric Payment: NPCI या नवीन बायोमेट्रिक फीचर्सला ग्लोबल फिनटेक फेस्टिव्हल (Global Fintech Festival) मध्ये जगासमोर आणण्याची योजना आखत आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार, हे फीचर्स ८ ऑक्टोबर रोजी लाँच केले जाऊ शकतात, ज्याची अंमलबजावणी लवकरच होईल. सर्वात दिलासादायक बाब म्हणजे, जवळजवळ सर्व UPI ॲप्स या नवीन बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण पद्धतीला सपोर्ट करतील. सुरुवातीच्या टप्प्यात, Google Pay, PhonePe आणि Paytm सारख्या प्रमुख आणि लोकप्रिय UPI ॲप्समध्ये हे फीचर सर्वात आधी उपलब्ध होण्याची शक्यता आहे.
भारतातील डिजिटल पेमेंटचे नवे पर्व
भारतातील UPI प्रणालीने जगात डिजिटल व्यवहारांचे एक नवे मॉडेल तयार केले आहे. आता बायोमेट्रिक पेमेंट्सच्या माध्यमातून ‘एक पाऊल पुढे’ टाकत भारत पुन्हा एकदा फिनटेक क्षेत्रात नवा इतिहास घडवणार आहे. ही सुविधा सुरू झाल्यानंतर “फिंगरप्रिंट पेमेंट” आणि “फेस पेमेंट” हे शब्द भारतात लवकरच सामान्य होतील.
UPI Biometric Payment सुविधा डिजिटल इंडियासाठी एक मोठे पाऊल आहे. यामुळे पेमेंटची प्रक्रिया जलद, सुलभ आणि अधिक सुरक्षित होईल, ज्यामुळे देशातील डिजिटल व्यवहारांना एक नवा आयाम मिळेल. लवकरच हे फीचर तुमच्या स्मार्टफोनमध्ये उपलब्ध होईल आणि मग तुम्ही ‘पिन मुक्त’ (PIN-Free) UPI चा अनुभव घेऊ शकाल!