Census 2027 भारत सरकारने अखेर जनगणना 2027 विषयी महत्त्वाची अधिसूचना जाहीर केली आहे. (Census Notification 2025) गृह मंत्रालयाच्या अंतर्गत असलेल्या MINISTRY OF HOME AFFAIRS (OFFICE OF REGISTRAR GENERAL, INDIA) मार्फत ही माहिती देण्यात आली आहे. यामध्ये स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे की, देशाची पुढील जनगणना वर्ष 2027 दरम्यान घेण्यात येणार आहे. गृह मंत्रालयाने 16 जून 2025 रोजी भारत सरकारच्या राजपत्रात (Gazette of India) प्रकाशित केलेल्या अधिसूचनेनुसार, जनगणना कायदा 1948 च्या कलम 3 अंतर्गत मिळालेल्या अधिकारांचा वापर करून ही घोषणा करण्यात आली आहे.
महत्वाचे मुद्दे: (Census Notification 2025)
- देशभर जनगणनेची मुख्य तारीख:
- 1 मार्च 2027, रात्री 12 वाजता ही जनगणनेची संदर्भ तारीख (Reference Date) असणार आहे.
- ही तारीख भारतातील सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये लागू होईल.
- लडाख, जम्मू-काश्मीर, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तराखंड वगळता.
- हिमालयीन व बर्फाच्छादित भागांसाठी विशेष व्यवस्था:
- लडाख, जम्मू-काश्मीर, हिमाचल प्रदेश आणि उत्तराखंड मधील बर्फाच्छादित आणि दुर्गम भागांसाठी 1 ऑक्टोबर 2026 ही विशेष संदर्भ तारीख निश्चित करण्यात आली आहे.
- अशा भागांमध्ये हवामानामुळे जनगणना लवकर सुरू केली जाते.
पार्श्वभूमी: जनगणना 2027
मागील जनगणना 2021 मध्ये होणे अपेक्षित होते, परंतु कोविड-19 महामारीमुळे ती पुढे ढकलण्यात आली. या अधिसूचनेद्वारे केंद्र सरकारने अधिकृतपणे जनगणनेची प्रक्रिया 2027 मध्ये होणार असल्याची घोषणा केली आहे, जी लोकसंख्येसह सामाजिक आणि आर्थिक डेटा गोळा करण्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाची आहे.
जनगणना का आहे महत्त्वाची? (Census Notification 2025)
- विकास योजनांची आखणी: शिक्षण, आरोग्य, गृहनिर्माण, जलसंपत्ती, आणि अन्य सेवांसाठी सरकारला अचूक माहिती मिळते.
- राजकीय प्रतिनिधित्व: मतदारसंघाच्या पुनर्रचनेसाठी वापर.
- धोरणनिर्मिती: सामाजिक-आर्थिक धोरणे आणि योजनांची गरज ओळखण्यास मदत.
जनगणना प्रक्रियेतील बदल अपेक्षित?
अद्यापपर्यंत ही केवळ संदर्भ तारीख जाहीर करण्यात आली आहे. आगामी काळात सरकारकडून डिजिटल जनगणना, मोबाईल अ‍ॅप्सचा वापर, किंवा स्वयंघोषणा प्रणाली (self-enumeration) अशा नव्या उपाययोजनांची घोषणा होण्याची शक्यता आहे.
थोडक्यात : (Census Notification 2025)
📅 जाहीर तारीख: 16 जून 2025
📍 संदर्भ तारीख:
- देशभर – 1 मार्च 2027 लडाख व
- हिमालयीन राज्ये – 1 ऑक्टोबर 2026
🔖 अधिसूचना जारी करणारे: गृह मंत्रालय, भारत सरकार
📘 कायद्याअंतर्गत: जनगणना कायदा, 1948
ही अधिसूचना जनगणनेच्या तयारीचा प्रारंभ आहे. देशाच्या विकासाची खरी दिशा आणि लोकांच्या गरजा समजून घेण्यासाठी ही प्रक्रिया अत्यंत आवश्यक आहे. 2027 मध्ये देशभरात जनगणना शांततेत, सुरक्षिततेत आणि पारदर्शक पद्धतीने पार पडावी, हीच अपेक्षा.
हे पण वाचा :- RBI चा रेपो दर कपात निर्णय – EMI होणार अजून कमी? / RBI Repo Rate June 2025, Tatkal Tickets चे नवीन नियम 2025, Samsung Galaxy Tab S10 FE: प्रीमियम अनुभव असलेला मिड-रेंज टॅबलेट,