Lunar Eclipse 2025 India: आज दिसणार 2025 मधील सर्वात लांब चंद्रग्रहण – Blood Moon पाहण्याची संधी चुकवू नका

Lunar Eclipse 2025 India आज, ७ सप्टेंबर रोजी, भारत आणि जगभरातील खगोलप्रेमींसाठी एक खास दिवस आहे. आज रात्री आकाशात एक दुर्मिळ खगोलीय घटना घडणार आहे—या वर्षातलं दुसरं आणि सर्वात मोठं पूर्ण चंद्रग्रहण! यालाच सामान्य भाषेत ‘Blood Moon’ असंही म्हणतात, कारण ग्रहणाच्या वेळी चंद्र लाल-तांबूस रंगाचा दिसतो. खगोलशास्त्रज्ञांच्या मते, हे २०१८ नंतरचं सर्वात मोठं चंद्रग्रहण आहे, जे भारतातून पूर्णपणे पाहता येणार आहे. २०२५ मधील हे दुसरे चंद्रग्रहण असून, याआधी मार्चमध्ये एक पूर्ण चंद्रग्रहण झाले होते. हे ग्रहण केवळ भारतातच नव्हे, तर आशिया, युरोप, आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियाच्या काही भागांतही दिसणार आहे. अमेरिका खंडात मात्र हे ग्रहण पाहता येणार नाही.

चंद्रग्रहण म्हणजे काय?/Lunar Eclipse 2025 India 

आपल्याला माहित आहे की, चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो आणि पृथ्वी सूर्याभोवती. जेव्हा सूर्य, पृथ्वी आणि चंद्र एका सरळ रेषेत येतात आणि पृथ्वीची सावली चंद्रावर पडते, तेव्हा चंद्रग्रहण होते. पृथ्वीच्या सावलीचे दोन भाग असतात—आतली गडद सावली, ज्याला अंब्रा (Umbra) म्हणतात आणि बाहेरची फिकट सावली, ज्याला पेनंब्रा (Penumbra) म्हणतात.

• पेनम्ब्रल ग्रहण (Penumbra Eclipse): जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या फिकट सावलीतून जातो. यावेळी चंद्राचा प्रकाश फक्त थोडासा मंद होतो, जो नुसत्या डोळ्यांनी ओळखणे थोडे कठीण आहे.
• आंशिक ग्रहण (Partial Eclipse): जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या गडद सावलीत (अंब्रा) प्रवेश करतो. यावेळी आपल्याला चंद्र घासल्यासारखा दिसतो.
• पूर्ण ग्रहण (Total Eclipse): जेव्हा चंद्र पूर्णपणे पृथ्वीच्या गडद सावलीत झाकला जातो. यावेळी चंद्र लाल रंगाचा दिसतो.

Blood Moon का म्हणतात?

चंद्र पूर्णपणे झाकल्यानंतरही तो पूर्णपणे गडद काळा होत नाही, तर तो लाल-तांबूस रंगाचा दिसतो. यामागे एक वैज्ञानिक कारण आहे. जेव्हा सूर्याची किरणे पृथ्वीच्या वातावरणातून जातात, तेव्हा वातावरणातील कण निळ्या रंगाच्या किरणांना विखुरतात (scatter) आणि लाल रंगाच्या किरणांना वाकवून (refract) चंद्रावर पोहोचवतात. त्यामुळे आपल्याला चंद्र लाल रंगाचा दिसतो, आणि यालाच ‘ब्लड मून’ असं म्हणतात.

ग्रहणाचे वेळापत्रक (भारतीय वेळेनुसार) 

हे चंद्रग्रहण एकूण ३ तास २८ मिनिटे चालणार आहे, ज्यातील ८२ मिनिटे पूर्ण ग्रहण असणार आहे. खगोलप्रेमींसाठी ही एक सुवर्णसंधी आहे.

• पेनम्ब्रल ग्रहण सुरू: रात्री ०८:५८ वाजता
• आंशिक ग्रहण सुरू: रात्री ०९:५७ वाजता
• पूर्ण ग्रहण सुरू: रात्री ११:०० वाजता
• ग्रहण मध्य: रात्री ११:४१ वाजता
• पूर्ण ग्रहण समाप्त: मध्यरात्री १२:२२ वाजता (८ सप्टेंबर)
• आंशिक ग्रहण समाप्त: रात्री ०१:२६ वाजता (८ सप्टेंबर)
• पेनम्ब्रल ग्रहण समाप्त: पहाटे ०२:२५ वाजता (८ सप्टेंबर)

हे पूर्ण चंद्रग्रहण भारतात दिल्ली, मुंबई, बेंगळूरू, चेन्नई, कोलकाता अशा सर्व प्रमुख शहरांमधून पाहता येणार आहे. खगोलशास्त्रज्ञांनी सांगितल्यानुसार, हे ग्रहण पाहण्यासाठी कोणत्याही विशेष उपकरणांची गरज नाही. आपण आपल्या साध्या डोळ्यांनी, दुर्बीण किंवा टेलिस्कोपमधूनही सुरक्षितपणे पाहू शकता.

धार्मिक आणि ज्योतिषीय महत्त्व 

हिंदू परंपरेनुसार, चंद्रग्रहणाला धार्मिक महत्त्व आहे. काही मान्यतांनुसार, राहू नावाचा ग्रह चंद्राला झाकून टाकतो, ज्यामुळे हे ग्रहण होते. त्यामुळे काही ठिकाणी याला अशुभ मानले जाते. याच कारणांमुळे, ग्रहणादरम्यान काही गोष्टी टाळल्या जातात.

• सूतक काळ: ग्रहणापूर्वीचा काही काळ ‘सूतक’ म्हणून ओळखला जातो. या काळात पूजापाठ आणि शुभ कार्ये वर्ज्य मानली जातात.
• गर्भवती महिला: गर्भवती महिलांना ग्रहणादरम्यान घराबाहेर न पडण्याचा सल्ला दिला जातो.
• जेवण: ग्रहणादरम्यान जेवण बनवणे किंवा खाणे टाळले जाते.

या सर्व गोष्टी पारंपारिक आणि धार्मिक मान्यतांवर आधारित आहेत, ज्याचा विज्ञानाशी काहीही संबंध नाही. खगोलशास्त्रज्ञांच्या मते, ग्रहण हा एक नैसर्गिक आणि सुरक्षित खगोलीय कार्यक्रम आहे.

पुढचं मोठं ग्रहण कधी?

या चंद्रग्रहणानंतर, पुढील मोठे पूर्ण चंद्रग्रहण पाहण्यासाठी आपल्याला ३१ डिसेंबर, २०२८ पर्यंत वाट पाहावी लागणार आहे. त्यामुळे आजच्या रात्रीची ही दुर्मिळ खगोलीय घटना पाहण्याची संधी अजिबात सोडू नका! (More Details)

तुम्ही या घटनेसाठी तयार आहात का? खालील कमेंट्समध्ये नक्की सांगा!

जर तुम्हाला ही  माहिती उपयोगी वाटली असेल तर आपल्या मित्रांना नक्की शेअर करा आणि अशाच अपडेट्ससाठी PulseMarathi.com वर नियमित भेट द्या.

 

हे पण वाचा :- दोन शक्तिशाली चक्रीवादळे एकाच वेळी अमेरिकेला धडकणार, महाराष्ट्रावर काय परिणाम?